«ایثار اقتصادی» کلید واژه مغفول مانده پس از دوران جنگ سخت
از سال ۱۳۷۳ که انتخاب شعار سال شروع شد؛ پرداختن به مقوله ”وجدان کاری و انضباط اجتماعی” را برای رسیدن به اهداف بلند ضروری دانست و متعاقب آن در سال بعد بر امر مهم ” انضباط اقتصادی و مالی” تاکید و این روند ادامه یافت تا این که از سال ۱۳۸۸ با شعار فرهنگی “اصلاح الگوی مصرف” فصل جدیدی را پیش روی تصمیم گیران و نهادهای تصمیم ساز کشور گشودند تا اقتصاد کشور را بر روی ریل “همت مضاعف و کارمضاعف” و سپس “جهاد اقتصادی” بارگذاری شود.
رهبر انقلاب اوج رسیدن به قله های پیشرفت اقتصادی کشور را در توجه به ” تولید ملی حمایت از کار و سرمایه ایرانی” دیدند. سال بعد در کنار پرداختن به “حماسه سیاسی، حماسه اقتصادی” را نیز همزاد برنامه ریزی های کلان کشور برشمردند و در سال های بعد، پیوند دادن ” اقتصاد و فرهنگ، با عزم ملی و مدیریت جهادی” راه رسیدن به افق روشن کشور را ترسیم کردند. از سال ۱۳۹۵ به بعد جهت گیری های اقتصادی انتخاب شعار سال به صورت صریح و آشکار حول مسائل اقتصادی قرار گرفت. ”اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل” و در سال بعد، تاکید مجدد بر “اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال” و در سالجاری نیز مقوله مهم “حمایت از کالای ایرانی” همه این موارد، کلید واژه هایی برای جهت دهی رفتارها و شکل گیری باورها در جهت تقویت اقتصاد درونزا و توانمند سازی کشور برای عبور از بحران های پیش رو بوده است. نیک می دانیم در دوران هشت سال جنگ و دفاع مقدس، نهادینه شدن فرهنگ ایثار و شهادت، از خودگذشتگی و پاسداری جانانه از اهداف نظام و دفاع مستقیم و پشتیبانی غیر مستقیم از مرزهای سرزمینی توسط آحاد مردم، منجر به سربلندی و کسب افتخارات تاریخی برای ملت ایران شد.
با پایان جنگ تحمیلی و شروع دوران بازسازی و اولویت قرار گرفتن مسئله اقتصاد و معیشت مردم؛ ما نتوانستیم میراث ارزشمند و فرهنگ ناب ایثارگری های دوران دفاع مقدس را به سایر بخش ها مخصوصا بخش های اقتصادی تسری ببخشیم و علیرغم جهت گیری شعارهای مقام معظم رهبری بر محور اقتصاد و تاکید ایشان بر توجه به این حوزه مهم، اما فردگرایی و منافع محوری افراد بر جمع گرایی و “ایثار اقتصادی” اولویت گرفت.
با تمام این تفاسیر و به ظاهر فرصت های از دست رفته، به نظر می رسد اصرار بر تقویت فرهنگ ایثار در هر دوره و زمانی می تواند اثرات مفید و نتایج موثری را بر جای گذارد. در شرایط و موقعیت فعلی کلید واژه هایی که نیاز است در ادبیات رهبران فکری جامعه تولدی دوباره یابند و بیشتر بدان ها پرداخته شود، مبحث ترویج فرهنگ “ایثار اقتصادی” و پافشاری بر این مقوله مهم است.
خروج رئیس جمهور آمریکا از برجام و تلاش برای وارد نمودن آسیب های جدی به مردم ایران از طریق فشارهای اقتصادی و تحریم های ناجوانمردانه و همچنین اصرار بر کینه ورزی بعد از گذشت چهار دهه از عمر نظام جمهوری اسلامی، جبهه جدیدی پیش روی ملت ایران گشوده شده که در وضعیت کنونی شکل گیری هسته های اصلی برای ترویج و تقویت “ایثار اقتصادی” بیش از هر برهه زمانی دیگری ضروری می باشد.
دسترسی راحت مشتریان به کالاهای خارجی که از مبادی رسمی یا به صورت قاچاق وارد کشور می شوند، و از طرفی مقبولیت و ایجاد رضایت مندی بالای این کالاها نسبت به نمونه مشابه داخلی، انتخاب کالای ایرانی را سخت نموده است. کسانی که علیرغم داشتن توان خرید محصول با کیفیت غیر ایرانی، از جذابیت ها و مزایای کالاهای خارجی چشم پوشی می کنند و کالای ایرانی کم کیفیت و با قیمت بالاتر از نمونه های خارجی را انتخاب می کنند؛ به نوعی “ایثارگران اقتصادی” محسوب می شوند.
با توجه به مطالب یاد شده، حال سوال اینجاست چگونه می توان برای ترویج این تفکر و شکل دهی نوع دیگری از فرهنگ ایثار اقدام نمود؟ به نظر می رسد جواب خیلی ساده است. آنچه که در دوران هشت سال دفاع مقدس رخ داد و در تاریخ پر فراز و فرود این کشور ماندگار شد، به دلیل اعتمادی بود که بین مردم و حاکمیت شکل گرفت. این اعتماد سازی و حاصل این باورهای عمیق مردم به مسئولان کشوری و لشکری منجر به حذف فاصله ها شد. به طوری که تشخیص فرمانده و رزمنده و یا مسئول و غیر مسئول سخت بود و شکاف طبقاتی معنایی نداشت. در وضعیت فعلی و ضرورت ترویج ایثارگری و زنده کردن شیوه های رفتاری مردم همانند دوران دفاع مقدس، به شدت نیازمند جلب اعتماد مردم توسط مسئولان است. کاری که تقریبا در این سال ها کمرنگ شده است و عموما رفتار دوگانه مسئولان در شعار و عمل، روز به روز فاصله ها را زیاد و مردم را به سمت اقتصاد مصرفی، وابسته و متزلزل سوق داده است.
هر چند دیر اما اگر اراده ای برای ترویج “فرهنگ ایثار اقتصادی” در سطح نهادهای اجتماعی و نهایتا اقشار مختلف جامعه شکل بگیرد، می توان به ترمیم بدن زخم خورد و آسیب دیده اقتصاد کشور و در کل بالنده شدن همه بخش ها برای فتح افق های روشن امیدوار بود.
